Amerikan Geofiziki Bileleşigi Jek Li tarapyndan
2019-njy ýylda Günorta Kaliforniýadaky Ridgecrest sebitinde birnäçe ýer titremesi we ýer titremesi boldy. Süýüm-optiki kabelleri ulanyp paýlanan akustiki duýgurlyk, ýer titremesiniň syn edilýän ýeriniň güýçlendirilmegini düşündirip biljek ýokary çözgütli ýerasty şekillendiriş mümkinçiligini berýär.
Earthquakeer titremesi wagtynda ýeriň näçe hereket edýändigi Eartheriň aşagyndaky gaýanyň we topragyň häsiýetlerine baglydyr. Modelleriň gözlegleri, ilatly şäher ýerleriniň köplenç ýerleşýän çökündi basseýnlerinde ýer titremesiniň güýçlenýändigini görkezýär. Şeýle-de bolsa, ýokary çözgütli şäher ýerleriniň töweregindäki gurluşy şekillendirmek kyn boldy.
Yangaň we ş.m. paýlanan akustiki duýgurlygy (DAS) ulanmagyň täze çemeleşmesini işläp düzdüler, ýerüsti gurluşyň ýokary çözgütli şekilini döretmek üçin. DAS, bar bolanlary üýtgedip bilýän täze bir usulsüýüm-optiki kabellerseýsmiki massiwlere. Alymlar kabeliň içinden geçip barýarka ýeňil impulslaryň ýaýramagynyň üýtgemegine gözegçilik etmek bilen süýümi gurşap alýan materialdaky ownuk dartyş üýtgemelerini hasaplap bilerler. Earthquer titremelerini ýazga almakdan başga-da, DAS 2020-nji ýyldaky Gül paradynda iň güýçli ýöriş toparyna at bermek we COVID-19 öýünde sargyt wagtynda ulag gatnawynda düýpli üýtgeşmeleri ýüze çykarmak ýaly dürli programmalarda peýdalydygyny subut etdi.
Öň gözlegçiler 2019-njy ýylyň iýul aýynda Kaliforniýada 7.1 ball ululykda bolan ýer titremesinden soň ýer titremesini anyklamak üçin 10 kilometre çenli süýümi gaýtadan kesgitlediler. Olaryň DAS massiwinde adaty datçiklerden 3 aýlyk döwürde alty esse köp ýer titremesi ýüze çykaryldy.
Gözlegçiler täze gözlegde traffigiň öndürýän üznüksiz seýsmiki maglumatlary analiz etdiler. DAS maglumatlary topara adaty modellerden iki sany ululykdaky subkilometr çözgüdi bilen ýakyn ýerdäki gyrkym tizligini modelini döretmäge mümkinçilik berdi. Bu model süýümiň uzynlygy boýunça ýer titremeleriniň has köp ýer hereketini döredýän ýerleriniň, adatça, gyrkymyň tizliginiň pes bolan ýerlerine laýyk gelýändigini ýüze çykardy.
Awtorlaryň pikiriçe, şeýle uly göwrümli seýsmiki howp kartasy şäher seýsmiki töwekgelçilikleri dolandyrmagy gowulandyryp biler, esasanam süýüm-optiki torlaryň bar bolan şäherlerinde.
Iş wagty: Iýun-03-2019